OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA 6 SKOLYOZ BELİRTİSİNE DİKKAT!

Skolyoz, sırttan bakıldığında omurgada yana doğru eğrilik anlamına geliyor ve genellikle nedeni bilinmiyor. Gelişme çağında görülen ve hangi sebeplerden kaynaklandığı bilinmeyen “adolesan idiopatik skolyoz” ise topumda %1 oranında ortaya çıkıyor. Hastalığın, özellikle büyüme çağı ile birlikte ilerleme olasılığı bulunuyor. Memorial Bahçelievler ve Hizmet Hastanesi Omurga Sağlığı Merkezi’nden Doç. Dr. Onur Yaman, ‘adolesan idiopatik skolyoz’ hakkında bilgi verdi.

Omurga eğriliklerinin en sık rastlanan tipi adolesan idiopatik skolyozdur. Adolesan, çocukluk döneminden sonra, ancak hala büyümenin devam ettiği ergenlik dönemi için kullanılan bir ifadedir. Dolayısıyla adolesanlarda iskelet sistemi de tam olarak olgunlaşmamıştır. Kız çocuklarında daha sık görülen ve eğriliğe daha fazla sebep olan bu rahatsızlık genellikle 10 yaşındaki çocukları etkilemektedir. İdiopatik skolyoz, 10-18 yaş arasındaki çocuk ve adolesanların % 2-3’ü gibi önemli bir bölümünü ilgilendirmektedir. İdiopatik skolyozun nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte hastalığın, genetik faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Adolesan idiopatik skolyoz (AİS) hastalığını genellikle ilk olarak ebeveynler veya hastalar fark etmektedir. Bu rahatsızlıklar bazen bir okul taramasında bazen de bir doktor ziyaretinde ortaya çıkmaktadır. Çoğu AİS hastasında fazla belirti görülmemektedir. Ancak daha geniş eğrilikler ağrı veya kaburga anomalileri gibi gözle görülen bozulmalarla kendisini belli etmektedir.

Her hastada farklı belirti görülür

Skolyozun belirtileri eğriliğin ciddiyetine göre değişmektedir. Skolyoz rahatsızlığı çoğu zaman hastanın giydiği elbiselerin duruşunun değişimine bağlı olarak da fark edilmektedir. Bol elbise giyen çocuklarda ise vücut şekli belirgin olmadığından anlaşılamayabilir. Bu nedenle ailesinde skolyoz hikayesi olan ebeveynlerin çocuklarının sırtını sık sık kontrol etmesi önemlidir. Okullarda, skolyoz taramaları ve yıllık çocuk doktoru muayenesinde de skolyoz tespit edilebilmektedir.

Hangi durumlarda skolyozdan şüphelenilmeli?

1. Çocuğunuzun omuzları arasında yükseklik farkı varsa
2. Sağa ve sola yaslanıyor veya ayakta dümdüz durmakta zorluk çekiyorsa
3. Sırtından bakıldığında kürek kemikleri arasında eşitsizlik fark ediliyorsa
4. Çocuğunuz öne doğru eğildiğinde sırtının bir tarafı diğerinden daha yüksek görülüyorsa
5. Çocuğunuzun kalçaları, iç çamaşırı veya pantolon çizgisi asimetrik şekilde duruyorsa
6. Çocuğunuzun yürüme şeklinde bir anormallik olduğunu fark ediyorsanız skolyoz ile karşı karşıya olabilirsiniz.

Risk faktörleri nelerdir?

Adolesan idiopatik skolyozda (AİS) eğriliğin ilerlemesinde bazı risk faktörleri vardır. Bunlar hastanın yaşı, iskelet olgunluğu, cinsiyeti ve mevcut eğriliğin derecesidir. Genel olarak kız çocuklarında ve genç yaşta skolyoz teşhisinin konulması, eğriliğin ilerleme olasılığını artırmaktadır. Bunun sebebi ise eğriliğin büyüme çağıyla beraber artış göstermesidir. 10 yaşın altındaki çocuklar için eğrilik 5- 19 derece arasında ise % 45, 20- 29 derece arasında ise %100 olasılıkla ilerlemektedir. 11-12 yaşındaki çocuklarda eğrilik 5-19 derece arasında ise % 61 olasılıkla, 15 yaş ve üstüne ise %16 olasılıkla ilerleme oluşmaktadır.

İskelet olgunluğu önemli

İskelet olgunluğu bir çocuğun ne kadar büyüme sürecinde kaldığını göstermektedir. Büyüme kıkırdakları kız ve erkek çocuklarında belli yaşlarda kapanmaktadır. Risser işareti skolyoz grafisinde pelvisin kireçlenmesine bakılarak yapılan bir derecelendirmedir. 0-5 arası bir derecelendirmeye göre yapılmaktadır. Risser sınıflamasına göre 2 ile 4 derece arasındaki eğrilikler % 23 oranında ilerlerken, 0 ile 1 arasındaki eğrilikler ise % 65 oranında ilerlemektedir.

Erken tanı ve doğru tedavi planlaması için mutlaka tecrübeli uzmanlara danışın!

Adolesan idiopatik skolyozun teşhisi ve tedavinde uygulanması gereken harita şu şekilde sıralanabilir:

• Hasta öyküsünün alınması: Adolesan idiopatik skolyoz, genetik bir hastalık olduğu için hastanın aile hikayesi tanı sırasında çok önemlidir.
• Fiziksel test: Fiziksel test, bütün bir nörolojik muayeneyi ve skolyometre olarak adlandırılan özel bir ölçüm cihazının kullanımını içermektedir. Bu cihaz, omurilik ileri doğru eğildiğinde, omuriliğin asimetrisini ölçmek için kullanılmaktadır.
• Röntgen: Ön-arka ve yan planda eğimi değerlendirmek için tüm omurganın röntgeni görülmelidir. Elde edilen bu grafilerde en çok eğilen omurlar arasındaki açı ölçülerek skolyozun derecesine karar verilmektedir. Cobb açısı ölçümü yapılarak çocukların takipleri ve tedavileri planlanmaktadır.
• Tedavi: Adolesan idiopatik skolyozu olan birçok hasta, ciddi bir tedavi gerektirmeyen küçük eğrilere sahiptir.10- 20 derece olarak belirlenen küçük eğrilere sahip hastalar için gözlem yeterlidir.
• Korse tedavisi: 25 derecenin üzerinde eğriliği olan hastalar için korse kullanılarak eğriliğin ilerlemesini engellenebilmektedir. Korseye ihtiyaç duyan hastalar için hafif ağırlıktaki TLSO korsesi faydalı olabilir. Hastanın eğriliğine uygun olarak yapılan korse giysilerin altına giyilebilmektedir. Korsenin etkili olabilmesi için günde 23 saat kullanılması gerekmektedir.
• Cerrahi: Adolesan idiopatik skolyoz cerrahisi genellikle eğriliğin 50 derecenin üzerine çıktığı hasta grubunda düşünülmektedir. AIS’de skolyoz kararı vermeden önce dikkatli bir değerlendirmenin ardından hasta ve aile ile ayrıntılı görüşmenin yapılması ve bilgilendirmenin bu doğrultuda yapılması gerekmektedir.